Wat is marifonie?
De marifoon is een maritieme telefoon en geen conventionele telefoon, maar een zendontvanger. Hij is bedoeld voor gebruik in de maritieme communicatie en in het nautisch berichtenverkeer over korte afstand. Het apparaat kan zenden en ontvangen in de VHF-band. Maar niet tegelijkertijd!
Deze maritieme telefoon werkt echter met kanalen, niet met telefoonnummers. Op deze manier bereik je daardoor alle schippers die bij jou in de buurt varen. Vaar je in een bepaald gebied dan selecteer je het bijbehorende kanaalnummer. Op deze manier wordt het marifonie verkeer dus geregeld.
Voor de pleziervaarders die met schepen kleiner dan 20 meter varen is er geen marifoonplicht in Nederland. Indien je als pleziervaarder echter een marifoon aan boord hebt, moet je wel (minimaal) in het bezit zijn van het basiscertificaat marifonie.
De plaatsing en bediening van een marifoon is aan wettelijke regels gebonden. De marifoon is een belangrijk communicatiemiddel aan boord. Op de grote rivieren zoals de Waal, de Rijn en de Noord, hebben grotere schepen de verplichting om minimaal twee marifoons aan boord te gebruiken: een voor het onderling verkeer en een voor het blokkanaal.
Steeds meer sluis- en brugwachters verwachten dat op de marifoon wordt uitgeluisterd. Ook bij het zoeken naar ligplaatsen in een (jacht)haven is de marifoon een handig hulpmiddel. De belangrijkste functie blijft echter de communicatie in het nood-, spoed- en veiligheidsverkeer.
Het ontstaan
De maritieme telefoon was de eerste commerciële toepassing van de radio technologie, die er voor zorgde dat schepen contact konden houden met de wal en andere schepen en ook noodoproepen konden doen in noodgevallen.
Guglielmo Marconi vond radio communicatie uit in 1890 en de Marconi Company installeerde draadloze telegraaf stations op schepen vanaf ongeveer 1900. Marconi bouwde een rij van walstations en in 1904 lukte de eerste morse noodoproep: de letters CQD, gebruikt tot 1906 toen SOS (Save Our Souls) werd afgesproken. De eerste belangrijke reddingsoperatie op zee als gevolg van de radio was het zinken van het luxe stoomschip RMS Republic in 1909, waarbij 1.500 levens werden gered. Dit en de RMS Titanic-redding uit 1912 brachten het werkveld van maritieme radio onder de aandacht van het grote publiek, en maritieme radio-operators werden als helden beschouwd. Tegen 1920 had de VS een rij van 12 kust stations langs de Atlantische kust van Bar Harbor, Maine tot Cape May, New Jersey.
De eerste maritieme radio zenders gebruikten de longwave bands. Tijdens de Eerste Wereldoorlog werd amplitude modulatie ontwikkeld, en in 1920 werd apparatuur vervangen door vacuümbuis radiotelefonie, wat spraakcommunicatie mogelijk maakte. Ook werd rond 1920 het ionosferische skip- of skywave-fenomeen ontdekt, waardoor vacuümbuiszenders met een lager vermogen, die in de korte golf banden (SW) werkten, over lange afstanden konden communiceren.
Solasverdrag
Het Solasverdrag regelt o.a. het gebruik van radioapparatuur op schepen op zee, zeehavens en waterwegen daartussen. Het verdrag kent een aantal regels en kanaaltoewijzingen die wereldwijd dezelfde zijn. Zo is het gebruik van kanaal 16 voor nood-, spoed- en veiligheidsverkeer en DSC geregeld in dit verdrag.
Baselovereenkomst
De Baselovereenkomst is een verdrag voor het gebruik van marifoon op schepen op Europese binnenwateren. Uit dit verdrag komen o.a. de ATIS-verplichting, het gebruik van kanaal 10 als oproepkanaal op de binnenwateren, verplichte vermogensreductie en een maximale hoogte voor de plaatsing van de antenne (12 meter boven de waterspiegel) voort.
Bedieningscertificaten
Basiscertificaat: voor het gebruik van een marifoon in de binnenvaartmodus. Op veel kanalen kan alleen met een laag zendvermogen worden gezonden.
Marcom-B: Beperkt Certificaat Maritieme Communicatie. Voor het gebruik van een binnenvaart- dan wel zeevaartmarifoon, daarnaast ook voor EPIRB, SART en Inmarsat-apparatuur. Basiscertificaat Marifonie + module GMDSS = Marcom-B
SRC (Short Range Certificate): Dezelfde apparatuur als Marcom-B, echter niet toegestaan op schepen die deze GMDSS apparatuur verplicht moeten monteren. Deze zogeheten "Compulsory Fit"-schepen hebben meer dan 12 passagiers aan boord, of meten meer dan 300 BRT. Het SRC richt zich dus meer op de watersporter en de kleine beroepsvaart maar wordt niet door een Nederlandse instantie afgegeven. Wel kan het examen via een U-bochtconstructie bij een officiële Belgische, Nederlandse of Britse vaarschool behaald worden, en is dan gewoon geldig zoals beschreven.
Marcom-A: Algemeen Certificaat Maritieme Communicatie: Alle maritieme zendapparatuur, dus ook MF en HF en is verplicht voor alle officieren op Nederlandse schepen die onder klasse varen op zee. Basiscertificaat Marifonie + module GMDSS + module HF/MF + Topografie + Nautisch Engels = Marcom-A.
Mobiele telefoon is geen alternatief voor marifoon
Als je geen marifoon aan boord hebt, kun je je mobiele telefoon gebruiken in geval van nood. Het grote probleem is dat je op het water niet altijd bereik hebt. Daarnaast kan het zo zijn dat er niemand opneemt.
Als je hulp hebt ingeschakeld via je mobiele telefoon is er nog een probleem: schippers bij je in de buurt weten niet dat er een noodsituatie bij je aan boord is. De kans op snelle en effectieve hulp is daardoor een stuk kleiner dan wanneer je de noodoproep via de marifoon uitzendt. Daarom wordt een marifoon sterk aangeraden voor de pleziervaart, vooral op grote en druk bevaren vaarwegen.